Μόνο εδώ έγιναν αυτά...

 

«Η Ελλάδα, η Πορτογαλία και η Ιρλανδία, βρίσκονταν σε παρόμοια κατάσταση από πολλές απόψεις. Κλειστές οικονομίες, αγροτικές κοινωνίες. Μεσαίου μεγέθους χώρες. Οι δύο μόλις έβγαιναν από στρατιωτικές χούντες. Η Ιρλανδία είχε μόλις μπει στην ΕΟΚ, οι άλλες δύο ήταν στον προθάλαμο. Στο μισό αιώνα που μεσολάβησε και οι τρεις χώρες εξελίχθηκαν, προόδευσαν και αναπτύχθηκαν. Αλλά με πολύ διαφορετικό ρυθμό. Μία από τις τρεις, η δικιά μας, έμεινε εξώφθαλμα πολύ πίσω. 

Μόνο το ΑΕΠ να κοιτάξει κανείς, βλέπει ότι η Ιρλανδία αναπτυσσόταν σε όλο αυτό το διάστημα με ρυθμό 2,7% ετησίως κατά μέσο όρο -ένα θεαματικό επίτευγμα. Η Πορτογαλία αναπτυσσόταν με το πιο γήινο αλλά εξίσου αξιοπρεπές 1,8%. Και η Ελλάδα; 

Η Ελλάδα, στην πιο ειρηνική, ανέφελη, ανέμελη και σταθερή περίοδο της ιστορίας της, αναπτυσσόταν κατά μέσο όρο με 0,8% το χρόνο. Σήμερα, λέει, ο μέσος Ιρλανδός έχει 3,4 φορές καλύτερο βιοτικό επίπεδο από ό,τι ο Ιρλανδός του 1973. Ο μέσος Πορτογάλος, 2,3 φορές καλύτερο. Το βιοτικό επίπεδο του Έλληνα, όπως, είναι μόλις 1,2 φορές καλύτερο -μισό αιώνα τώρα ζούμε σχεδόν στα ίδια. Η ανάπτυξη μισό αιώνα τώρα ήταν αναιμική. 

Και η υστέρηση δεν ήταν μόνο οικονομική. Στο ίδιο διάστημα εκείνες οι άλλες χώρες, φτωχές κι αυτές, παραδοσιακές, με έντονο θρησκευτικό αίσθημα και συντηρητικές αξίες, προόδευσαν και έγιναν αυτό που αποκαλούμε “ευρωπαϊκές”. 

Στα 51 χρόνια από το 1973 μέχρι το 2024 την Ελλάδα και την Πορτογαλία την κυβέρνησαν 16 κυβερνήσεις αντίστοιχα, ενώ την Ιρλανδία 13. Από όλες αυτές, οι αυτοδύναμες κυβερνήσεις στην Πορτογαλία ήταν τέσσερις. Τέσσερις στις δεκαέξι. Στην Ιρλανδία ήταν μόνο μία. Και στην Ελλάδα; Στην Ελλάδα, από τις 16 κυβερνήσεις, οι αυτοδύναμες μονοκομματικές ήταν 12. 

Στη χώρα μας, αντίθετα από το τι συνέβη στις άλλες δύο, αναπτύξαμε την κουλτούρα της πόλωσης, ενός πολιτικού διχασμού ο οποίος χώριζε οριζόντια τη χώρα τέμνοντας ταξικές, μορφωτικές, γεωγραφικές ή άλλες διαχωριστικές γραμμές. Αμέσως με την αυγή της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα εμφανίστηκαν δύο πόλοι: ο ένας που έλεγε άσπρο, και ο άλλος που έλεγε μαύρο. 

Η δικιά μας ήταν η μόνη χώρα στην οποία εμφανίστηκε ένα ισχυρό λαϊκιστικό κόμμα (τόσο ισχυρό που γρήγορα μόλυνε/μύησε στο λαϊκισμό και το άλλο), και η μόνη στην οποία σχηματίστηκαν δύο ευδιάκριτοι πόλοι που μισιούνταν θανάσιμα μεταξύ τους, που πυροδοτούσαν το μίσος και στους ψηφοφόρους τους και που μοιράζονταν σχεδόν το 80% των ψήφων σε κάθε εκλογική αναμέτρηση. Μόνο εδώ έγιναν αυτά».

(Απόσπασμα άρθρου του Θ.Γεωργακόπουλου από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ )