Κίνα: «Μίνι» πολιτιστική επανάσταση...

 

«Ως γνωστόν, το 1966 ξέσπασε στην Κίνα η λεγόμενη «πολιτιστική επανάσταση», υπό την καθοδήγηση της ηγετικής ομάδα του Μάο Τσετούνγκ, που διήρκεσε μία δεκαετία. Σκοπός της ήταν η «επανεκπαίδευση» ενός τμήματος του πληθυσμού, ώστε να ξεριζωθούν οριστικά οι αστικές συνήθειες και ο αστικός τρόπος σκέψης. Εκείνη την περίοδο διαπράχθηκαν πρωτοφανείς ακρότητες με εκατομμύρια θύματα. 

Σήμερα στην Κίνα γίνεται μια προσπάθεια επιβολής, από τα πάνω, νέων ηθικών κανόνων ώστε να εγκαταλειφθούν συνειδητά «οι χυδαίες και κιτς αισθητικές και να υπάρξει αντίσταση στις παρακμιακές ιδέες της λατρείας του χρήματος, του ηδονισμού και του ακραίου ατομικισμού» («Καθημερινή», 9/9/2021). Βρισκόμαστε μπροστά σε μια μίνι πολιτιστική επανάσταση; Ετσι φαίνεται. 

Η Κεντρική Επιτροπή του κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος φοβήθηκε μήπως αυτή η πρωτοφανής ευημερία σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού επιφέρει και μιαν αλλοίωση της αποκαλούμενης σοσιαλιστικής συνείδησης. Μήπως, δηλαδή, αμφισβητηθούν οι ηθικές νόρμες που έχει επιβάλει το καθεστώς, κάτι επικίνδυνο για την πολιτική ηγεμονία του κόμματος. Ετσι σήμερα γίνεται μια απόπειρα να εξαλειφθούν τα φαινόμενα ευδαιμονισμού και έκλυσης των ηθών, υπό την έννοια που δίνει σε αυτές τις λέξεις το Κόμμα. 

Στα ολοκληρωτικά καθεστώτα το περιεχόμενο των εννοιών, καθώς και οι κώδικες συμπεριφοράς, ορίζονται και επιβάλλονται από τα πάνω, με σκοπό τον έλεγχο των συνειδήσεων. Τελικός σκοπός η δημιουργία ενός ανθρωπότυπου φτιαγμένου αποκλειστικά με υλικά που παρέχει η πολιτική εξουσία. Δεν είναι τυχαίο πως και ο κομμουνισμός και ο ναζισμός απέβλεπαν στη συγκρότηση του «νέου ανθρώπου», πειθήνιου και πιστού στο μονοκομματικό καθεστώς, χωρίς κριτική σκέψη. 

Ο τρόπος για να συμβεί αυτό ήταν ο πλήρης έλεγχος της προσωπικής ζωής των πολιτών που υπάκουε, χωρίς αντιρρήσεις, στις νόρμες της ηγεσίας, ώστε έτσι σταδιακά να οικοδομηθεί η νέα συνείδηση. Οι λεγόμενες πολιτιστικές επαναστάσεις σε αυτό ακριβώς αποβλέπουν, σαρώνοντας με τη βία αντιστάσεις που προβάλλουν συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα στην απόπειρα «επανεκπαίδευσής» τους. 

Σε αυτήν την προσπάθεια των ολοκληρωτικών καθεστώτων στρατεύονται διανοούμενοι και καλλιτέχνες, είτε εκ πεποιθήσεως είτε εκ συμφέροντος, στρεφόμενοι εναντίον συναδέλφων τους. Η δημόσια αυτοκριτική γλιτώνει τα θύματα από τη διαπόμπευση και άλλα χειρότερα. Η μίνι πολιτιστική επανάσταση, που βρίσκεται στην αφετηρία της στην Κίνα, παρουσιάζει ενδιαφέρον γιατί λαμβάνει χώρα στην εποχή του Διαδικτύου και όχι της «εφημερίδας τοίχου» του 1966».

                                                       (Αρθρο του Σ.Μουμτζή από το liberal.gr)