Αναντικατάστατη απώλεια...

 

«Η Αλβανία είχε ανακηρυχτεί, στις 22 Νοεμβρίου 1967, το πρώτο (και μόνο) επίσημα άθεο κράτος στον κόσμο. Ο Αναστάσιος βρήκε εκεί μια κατάσταση πλήρους ερήμωσης: δεν υπήρχαν ναοί, ιερείς, επίσκοποι, ψάλτες, λειτουργικά βιβλία, δεν υπήρχε τίποτε, και οι άνθρωποι ήταν εντελώς ακατήχητοι, δεν ήξεραν καλά καλά ούτε τον σταυρό τους να κάνουν. Επρεπε να ξεκινήσει από το μηδέν, κατανοώντας αρχικά τη θρησκευτική πραγματικότητα της χώρας εν γένει, αλλά και της Ορθοδοξίας ειδικότερα. 

Η Ορθόδοξη Εκκλησία στην Αλβανία διέφερε από τις Εκκλησίες των άλλων βαλκανικών χωρών, που και αυτές άρχισαν να ανασυγκροτούνται μετά την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων, γιατί εδώ, αφενός, οι ορθόδοξοι δεν αποτελούσαν το σύνολο ή την πλειονότητα του πληθυσμού και, αφετέρου, η εθνοτική σύνθεσή τους ήταν ποικίλη (Αλβανοί, Ελληνες, Σλάβοι, βλαχόφωνοι). 

Μολονότι το γεγονός ότι ήταν Ελληνας αποτελούσε μεγάλο εμπόδιο στην προσπάθειά του, σε μια εποχή μάλιστα εθνικιστικής έξαψης, η μακρά ιεραποστολική πείρα του τον βοήθησε να καταλάβει την αλβανική πραγματικότητα και να συλλάβει αμέσως τι ακριβώς έπρεπε να κάνει. Το διεθνές κύρος του από την άλλη τον προστάτευε και του εξασφάλιζε κάθε είδους αρωγή από πολλές και συχνά αναπάντεχες μεριές. 

Το πρώτο και κύριο που αποφάσισε και επέβαλε ο Αναστάσιος ήταν να μην επιτρέψει στις εθνοτικές ομάδες να συγκροτήσουν ξεχωριστές Εκκλησίες, που να υπάγονται σε άλλες δικαιοδοσίες (στο Πατριαρχείο Βουλγαρίας, Ρουμανίας κ.λπ.). Μία Εκκλησία, η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας, στις ενορίες της οποίας μνημονεύεται ο οικείος επίσκοπος, αλλά η γλώσσα της λατρείας μπορεί (και πρέπει) να είναι η γλώσσα που μιλάει το εκκλησίασμα.

Δεύτερο: Επίσημη γλώσσα της Εκκλησίας της Αλβανίας δεν μπορούσε να είναι άλλη από τα αλβανικά, στα οποία έπρεπε να μεταφραστούν τα ιερά και λειτουργικά βιβλία, να γίνεται το κήρυγμα και η κατήχηση, να εκδίδονται τα λογής έντυπα και βιβλία.

Τρίτο: Δημιουργία τοπικού κλήρου. Ο Αναστάσιος ίδρυσε αμέσως ιερατική σχολή και χειροτόνησε με τα χρόνια 160 ιερείς. Ενας άλλος στη θέση του θα κατέφευγε στην εύκολη λύση να φέρει ιερείς από την Ελλάδα ή άλλη ορθόδοξη χώρα, με καταστροφικές συνέπειες για την ανασύσταση της Εκκλησίας της Αλβανίας. Ο ίδιος ζήτησε την αλβανική υπηκοότητα και την απέκτησε επιτέλους το 2018.  

Τέταρτο: Θεσμική ανασυγκρότηση της Εκκλησίας με Σύνοδο και Καταστατικό Χάρτη (2006).

Πέμπτο: Τεράστιο οικοδομικό έργο. Επισκευάστηκαν 162 ναοί και χτίστηκαν 155 νέοι. Μαζί με άλλα κτίρια για τις διάφορες ανάγκες της Εκκλησίας, τα οικοδομήματα αυτά ανέρχονται σε 455.  

Εκτο: Εξασφάλιση της οικονομικής αυτοδυναμίας της Εκκλησίας, με τη δημιουργία διαφόρων παραγωγικών μονάδων, πράγμα εντελώς αναγκαίο, γιατί οι ιερείς στην Αλβανία δεν μισθοδοτούνται από το κράτος. 

Εβδομο: Μεγάλο εκπαιδευτικό έργο, με νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια, σχολές επαγγελματικής κατάρτισης και το Πανεπιστημιακό Κολλέγιο «Λόγος».

Oγδοο: Τεράστιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο, που προσφέρεται σε όλους ανεξαιρέτως, χριστιανούς, μουσουλμάνους, άθεους, χωρίς καμία απολύτως διάκριση.

Eνατο: Καλλιέργεια άριστων σχέσεων με τους επικεφαλής των άλλων χριστιανικών ομολογιών και θρησκειών. Εχει δημιουργηθεί και λειτουργεί το Διαθρησκειακό Συμβούλιο της Αλβανίας. Oλα αυτά τα ποσοτικά, που θα μπορούσα να τα πολλαπλασιάσω, θαμπή μόνο εικόνα δίνουν της διακονίας του Αναστασίου στην Αλβανία. Το αληθινό μέτρο της το δίνει η πραγματική μεταμόρφωση της ζωής πολλών ανθρώπων από τον λόγο του και την παρουσία του».

         (Aπόσπασμα άρθρου του Στ. Ζουμπουλάκη από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)