Κορωνο- σκέψεις...

Μερικές ακόμα σκόρπιες κορωνοσκέψεις, τώρα που πέφτουν οι θερμοκρασίες:

1) Είναι ανούσιο, αν όχι επικίνδυνο, κάποιος να παρακολουθεί τα δελτία ειδήσεων προκειμένου να ενημερώνεται για την εξέλιξη της πανδημίας. Είναι πλέον πασιφανές πως η πλειοψηφία των ΜΜΕ έχει εγκαταλείψει το ρόλο της σφαιρικής ενημέρωσης πάνω στην αιτία και εστιάζει στα συμπτώματα, αλλά και την προσπάθεια πρόκλησης μη-χρήσιμου πανικού. Όποιος έχει την υπομονή και τη διάθεση να παρακολουθήσει κάποιο πρωινό πάνελ ή ένα βραδινό δελτίο ειδήσεων θα διαπιστώσει πως η Νο.1 ερώτηση που γίνεται στους ειδικούς είναι "πότε θα γίνει το lockdown;". Εδώ και ένα μήνα. Κάθε μέρα. Και φυσικά η ερώτηση αυτή εκτός του ότι δεν μπορεί να απαντηθεί από έναν επιδημιολόγο/ λοιμωξιολόγο, μετατοπίζει το πρόβλημα σε λάθος βάση και την προσοχή σε λάθος σημείο.

2) Παρόμοια κατάσταση παρατηρούμε με τον αριθμό των κρουσμάτων. Ακόμα και ένας καλοπροαίρετος θα μπορούσε να αναγνωρίσει πόσο εύκολα οι δημοσιογράφοι εστιάζουν σε αυτό το νούμερο, παραβλέποντας πιο σημαντικά όπως ο ρυθμός αύξησης των διασωληνωμένων, το Rt διαφόρων περιοχών, τα επιδημιολογικά στοιχεία ανά ηλικία και πως αυτά μεταβάλλονται τους τελευταίους μήνες. Αυτά όμως είναι δύσκολα, αν και θα προσέφεραν καλύτερη αντίληψη στον κόσμο για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Ενώ ένα τριψήφιο νούμερο που γίνεται τετραψήφιο σίγουρα σοκάρει περισσότερο.

2) Όλες οι κυβερνήσεις του πλανήτη έχουν καταλάβει πως το lockdown είναι η ύστατη λύση γιατί έχει βαρύ κόστος στην οικονομία. Έτσι αυτό που συμβαίνει τώρα σε όλες τις χώρες πλέον είναι τα τοπικά lockdowns προκειμένου να αποφευχθεί το γενικό. Αυτό που θα μπορούσαν να κάνουν τα ΜΜΕ, αντί να προσπαθούν να αλιεύσουν "λαβράκια" από τους επιστήμονες και να σπέρνουν τον πανικό στον κόσμο, θα ήταν να καταστήσουν σαφές πως κάθε τοπικό ή γενικό lockdown σηματοδοτεί την αποτυχία της πολιτείας και των πολιτών να ελέγξουν τον ιό.

3) Πώς μπορούν να αποφευχθούν τα lockdowns; Ποια είναι τα προληπτικά μέτρα που επιβραδύνουν τη διάδωση του ιού και βραχυπρόθεσμα μπορούν και να μηδενίσουν το ιικό φορτίο μίας περιοχής ή ακόμα και μίας ολόκληρης χώρας μέσα σε 2-3 εβδομάδες; Είναι γνωστά από τον Μάιο: α) Τήρηση αποστάσεων ασφαλείας, β) σωστή χρήση μάσκας, γ) συχνό πλύσιμο χεριών. Με αυτή τη σειρά. Επαναλαμβάνονται διαρκώς, καθημερινά, σε κάθε τόνο. Αν και ένα μικρό παιδί μπορεί να κατανοήσει πόσο αποδοτικά είναι αυτά και τα τηρεί, οι ενήλικες φαίνεται πως δυσκολεύονται.

4) Γιατί όμως σε γενικές γραμμές δεν τηρούνται ή τηρούνται αργά πλέον όταν ο θάνατος χτυπήσει την πόρτα του γείτονα ή την πόλη μας; Αυτό είναι ένα σύνθετο ερώτημα και δεν έχει μία και μοναδική απάντηση. Εμπλέκει ατομικά χαρακτηριστικά όπως η υπευθυνότητα, ο σεβασμός, η πειθαρχία, η αλληλεγγύη αλλά και κοινωνικά όπως η επιβολή του νόμου και η αντίληψη των πολιτών για το νόμο και την χρησιμότητά του, καθώς φυσικά και η ευκολία με την οποία διαδίδονται θεωρίες συνωμοσίας ή οι τάσεις αντισυστημικότητας που μπορεί να παρουσιάζουν κρίσιμες μάζες. Τέλος, εμπλέκει και πολιτισμικά ή φυλετικά χαρακτηριστικά που δεν μπορούν να αποτυπωθούν εύκολα σε δεδομένα άρα να προσφέρουν και χρήσιμα συμπεράσματα. Για παράδειγμα στη Μαδρίτη (που την έζησα καθημερινά), η κοινωνική συμπεριφορά των κατοίκων είναι υποδειγματική. Σωστή χρήση μάσκας παντού, τήρηση αποστάσεων σε ουρές, αντισηπτικά σε όλους τους χώρους, τραπεζοκαθίσματα στα οποία δεν μπορείς να κάτσεις αν δεν τα καθαρίσει ο σερβιτόρος κλπ. Στην Ισπανία όμως έχουν "μεσογειακό ταπεραμέντο". Πολυάριθμες οικογένειες συναντιούνται συχνά, κάνουν γεύματα, παρέες συναθροίζονται σε σπίτια, η αγκαλιά και το σταυροφίλημα είναι σχεδόν μηχανική κίνηση. Η Μαδρίτη κέρδισε τη μάχη στους δημόσιους χώρους, αλλά μπήκε με βία στο 2ο κύμα στους ιδιωτικούς. Καταλαβαίνουμε όλοι την πολυπλοκότητα του προβλήματος.

5) Είναι πλέον ανούσια οποιαδήποτε αντιπαράθεση με κόσμο που είτε είναι αρνητής του ιού, είτε πιστεύει σε διάφορες θεωρίες συνωμοσίας, είτε πολιτικοποιεί την πανδημία με σχεδόν παιδική αφέλεια. Αν ψάξει κανείς, μπορεί να βρει εύκολα για ποιους λόγους οι άνθρωποι είναι επιρρεπείς σε fake news, θεωρίες συνωμοσίας και γενικά αντισυστημικές ιδέες που υπεραμύνονται με πάθος, αλλά και γιατί η τεκμηρίωση ή τα στοιχεία δεν αλλάζουν γνώμες. Για όσους έχουν ελεύθερο χρόνο, συνιστώ το βιβλίο του Tom Nichols "The Death of Expertise - The campaign against established knowledge and why it matters".

6) Η οικονομική κρίση που έχει ήδη ξεκινήσει και θα επιδεινωθεί μέσα στο 2021 θα είναι σφοδρή, δεδομένου μάλιστα ότι πολλά lockdowns δεν θα αποφευχθούν, αλλά κυρίως επειδή η ψυχολογία της αγοράς είναι στα πατώματα και η επιβίωση πολλών επιχειρήσεων βασίζεται πλέον στο αποθεματικό "λίπος" που έχουν διαθέσιμο, το οποίο κάθε μέρα λιγοστεύει. Θα ηταν πολύ πιο χρήσιμο αν οι άνθρωποι κατανοούσαν πως τα μέτρα προστασίας, προστατεύουν ΚΑΙ την οικονομία εφόσον τηρούνται καθώς διασφαλίζουν συντομότερη επανεκκίνησή της σε αντίθεση με την μη τήρηση μέτρων που με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί στην κατάρρευσή της. Μπορείτε να ρωτήσετε επαγγελματίες της Κοζάνης και της Καστορίας.

7) Τα στοιχεία για το 2ο κύμα δεν είναι καθόλου αισιόδοξα. Ξεκίνησε νωρίς, είναι ήδη εκτός ελέγχου σε πολλές χώρες και όλα δείχνουν πως σύντομα και η χώρα μας θα μπει σε επικίνδυνη τροχία, τη στιγμή που και τα πιο αισιόδοξα σενάρια μιλάνε για εμβολιασμό του γενικού πληθυσμού σε αρκετούς μήνες από τώρα. Ένας ύστατος παράγοντας που, δεν μπορεί φυσικά να ανατρέψει την χειροτέρευση, αλλά μπορεί να την επιβραδύνει, είναι έστω και την τελευταία στιγμή η συνειδητοποίηση από ακόμα περισσότερο κόσμο για την αναγκαιότητα τήρησης των μέτρων, όχι επειδή υπάρχει πρόστιμο αλλά ως η υπέρτατη συμβολή στην ανάσχαιση της πανδημίας.

                                                                                  (Το ελληνάκι - F/B)