Μια χαριτωμένη (;) συνήθεια;

"Δεν είναι απλά μια χαριτωμένη συνήθεια οι selfies. Είναι ο πιο κοινός τρόπος αυτοθαυμασμού, αυτοεξερεύνησης, πειραματισμού. Αποτελούν, μαζί με τις διακυμάνσεις στην ψυχική διάθεση, το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα εθισμού στα «έξυπνα» κινητά, τα εργαλεία 24ωρης ψηφιακής αναμετάδοσης της ιδιωτικής μας ζωής. Μόνο σε Facebook και Instagram αναρτώνται 350 εκατ. και 70 εκατ. αντιστοίχως selfies την ημέρα.

Για τους περισσότερους δεν νοείται κοινωνική δικτύωση χωρίς selfies, τη «σύλληψη» της στιγμής, που δίνει χαρά στον πρωταγωνιστή, ταυτόχρονα ηθοποιό και προϊόν, και απολαύσεις της «κλειδαρότρυπας» στους υπολοίπους – το κοινό του. Σε ένα τεχνολογικό σύμπαν με άπειρες ευκαιρίες αυτοέκθεσης, το βίωμα και η μνήμη δεν αποτελεί πια προσωπική υπόθεση, αλλά κοινό κτήμα. Τόσο πιο διασκεδαστικό, συγκινητικό, συναρπαστικό, φρικιαστικό όσο πιο παράξενο, ιδιαίτερο, ακραίο είναι το «φόντο». Ετσι, βλέπεις χαμογελαστά προσωπάκια να αποτυπώνονται μπροστά σε άστεγους, χρήστες ναρκωτικών, θύματα τροχαίου, φέρετρα (Ρωσίδα τραυματιοφορέας έβγαζε selfies με πτώματα, ανήλικος δολοφόνος πόζαρε με το θύμα του), μπροστά σε πυρκαγιές, στη σαρκοφάγο του αντιδραστήρα 4 στο Τσερνομπίλ, στους φούρνους του Αουσβιτς, σε κελιά κρατουμένων, στο «σημείο μηδέν» διεκδικώντας τα περισσότερα δυνατά likes... Αλλοι πάλι ξεφυσούν δεμένοι φιόγκο στο πάτωμα, κάνουν γκριμάτσες, παίρνουν πόζες ανορθόδοξες, άσεμνες, αηδιαστικές, στην τουαλέτα, στο γκαράζ, στα αποδυτήρια... Ή, ενθουσιασμένοι, κρέμονται στο κενό από την κορυφή ενός ουρανοξύστη, χαλαρώνουν πάνω στις ράγες του τρένου με την αμαξοστοιχία να έρχεται, πέφτουν από χιλιάδες μέτρα ύψος, με τα μάτια καρφωμένα στον φακό. Μερικοί έχασαν τη ζωή τους επιχειρώντας να βγάλουν μια ριψοκίνδυνη selfie – στο χείλος ενός γκρεμού, στον πυλώνα μιας γέφυρας, πάνω από ένα ορμητικό ποτάμι...

Πάντως, την ευκολία της δεν αρνούνται ούτε οι ηγέτες – ποιος δεν έχει δει τη selfie Ομπάμα - Κάμερον με την πρωθυπουργό της Δανίας, Χέλε Σμιτ, στην κηδεία του Μαντέλα, του Πάπα με νεόνυμφο ζευγάρι...

Και δεν είναι μόνο η αυτολατρεία, η αυτοπροβολή, ο εγωτισμός, το πάθος με την προσωπική εικόνα (παράλληλα με τον φόβο της απόρριψης), η άντληση ικανοποίησης από την αίσθηση της δημοφιλίας, που βρίσκουν ευρύ πεδίο ανάπτυξης. Είναι και η αποξένωση, η αδιαφορία για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Είναι τόσο κραυγαλέα η αντίθεση ανάμεσα στο ευχαριστημένο, ανέμελο πρόσωπο του πρωταγωνιστή της φωτογραφίας και στον συνήθως ζοφερό ή παράδοξο περίγυρο, που αυτός ο τελευταίος μοιάζει με τεχνητή προσθήκη. Απλός διάκοσμος (το «εύρημα» είναι το πρόσωπο), σκηνική επινόηση με στόχο τον εντυπωσιασμό. Δύο κόσμοι χωριστά, σε μηχανική σύζευξη. Με αποτέλεσμα η selfie να αποσύρει την ίδια στιγμή που δίνει. Να προσφέρει εικόνα αφαιρώντας σάρκα, να παρέχει συγκίνηση περιθωριοποιώντας τη ζωή. Να περιγράφει την περιπέτεια της καθημερινότητας χωρίς αληθινή περιπέτεια. Παγιδεύοντας το πραγματικό μέσα στο εικονικό.

Ομως επειδή η κουφότητα αποδεικνύεται πιο αποτελεσματικό αντίδοτο στην αδυναμία και την ανία από την αυτεπίγνωση, επειδή τα επιφαινόμενα δείχνουν πιο ελκυστικά από το αληθινό βάρος των στιγμών, οι selfies θα συνεχίζουν να πλέκουν υπολογίσιμες αναλογίες ταυτότητας, αξιοπρόσεκτο υπόβαθρο ζωής.

 (Άρθρο της Τ.Καραϊσκάκη από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ")