Ραγισμένο είδωλο...

«Ηταν το αστέρι της δημοσιογραφίας στη Γερμανία. Ο 33χρονος Κλάας Ρελότιους επί χρόνια ενέπνεε με το έργο του και σάρωνε τα βραβεία σε διεθνείς διαγωνισμούς. Ωσπου πρόσφατα αποδείχτηκε ότι δεν έλεγε την αλήθεια. Οι ψευδείς πληροφορίες στα κείμενά του δεν ήταν αποτέλεσμα θεμιτού ανθρώπινου λάθους, ακούσιας παράλειψης ή απλώς τσαπατσουλιάς. 

Ο Γερμανός δημοσιογράφος συστηματικά, επί χρόνια, στα δεκάδες ρεπορτάζ του, επινοούσε χαρακτήρες και ιστορίες. Επλαθε την πραγματικότητα. Δεν μοιραζόταν με τους αρχισυντάκτες και πρωτίστως τους αναγνώστες του αυτό που ίσχυε, αλλά τους σέρβιρε ακριβώς αυτά που θα ήθελαν να διαβάσουν. Ισως γι’ αυτό χρειάστηκε να περάσει τόσος καιρός μέχρι να τον ανακαλύψουν.

Ο πρώτος που τον υποψιάστηκε ήταν ένας συνάδελφός του στο γερμανικό περιοδικό Spiegel. Ο δημοσιογράφος Χουάν Μορένο θα συνεργαζόταν με τον Ρελότιους για ένα θέμα στα σύνορα Μεξικού - ΗΠΑ. Ο ένας θα δούλευε από τη μία πλευρά των συνόρων και ο άλλος από την απέναντι. Μόλις ο Μορένο είδε το τελικό κείμενο, θεώρησε ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Εκμυστηρεύτηκε στους αρχισυντάκτες του τις υποψίες του, όμως εκείνοι δεν τον πίστεψαν. 

Ο Ρελότιους ήταν ιδιαίτερα αγαπητός, εργατικός, φαινομενικά άψογος στη δουλειά του. Νόμιζαν ότι ο Μορένο τον ζήλευε και ήθελε να σκάψει τον λάκκο στον νεότερο συνάδελφό του. Τους χώριζαν και δέκα χρόνια ηλικιακά. Βλέποντας ότι δεν τον παίρνουν στα σοβαρά, ο Μορένο αποφάσισε να ερευνήσει μόνος του το θέμα.

Με επίμονη δουλειά κατάφερε να συλλέξει όλα τα στοιχεία που αποδείκνυαν τους ισχυρισμούς του. Αρχικά ο Ρελότιους προσπάθησε να αμυνθεί. Οσο αισθανόταν όμως να σφίγγει ο κλοιός τόσο καταλάβαινε ότι δεν μπορούσε να συντηρεί κι άλλο τον μύθο του. Στο τέλος λύγισε και παραδέχτηκε τα πάντα στους ανωτέρους του. Από τα 60 ρεπορτάζ του στο Spiegel, τουλάχιστον τα 14 ήταν σε μεγάλο βαθμό ή ολότελα βασισμένα σε δικές του επινοήσεις. Απολύθηκε από το περιοδικό και του πήραν πίσω τα βραβεία. 

Οι αρχισυντάκτες του ξεκίνησαν αυτές τις ημέρες μια μεγάλη έρευνα για να διαπιστώσουν ποιες άλλες πληροφορίες στα κείμενά του δεν ήταν αληθείς. «Φοβόμουν μήπως αποτύχω. Αυτή η πίεση μεγάλωνε όσο γινόμουν πιο επιτυχημένος», φέρεται να είπε ο Ρελότιους στους εργοδότες του. «Είμαι άρρωστος, χρειάζομαι βοήθεια». 

Σε μεγάλα διεθνή έντυπα –ειδικά στις ΗΠΑ, αλλά και στη Γερμανία– υπάρχουν άνθρωποι με αποκλειστική δουλειά να τσεκάρουν τις πληροφορίες που δημοσιεύονται στα κείμενά τους για να αποφεύγονται λάθη και παρανοήσεις. Ο Ρελότιους –πράγματι περίτεχνα– κατάφερνε επί χρόνια να ξεγλιστρά από αυτόν τον μηχανισμό ελέγχου.Ακόμη κι αν άργησαν, ήταν ζήτημα χρόνου να τον πιάσουν. 

Μπορεί τα βραβεία, η αναγνώριση, τα καλά λόγια να τροφοδοτούσαν και να θέριευαν τη ματαιοδοξία του. Αλλά αυτή η συστηματική παραποίηση, αυτό το κυνήγι φανταστικών ιστοριών πρέπει να ήταν για τον ίδιο ψυχοφθόρο. Πώς αντέχει κάποιος να ζει μέσα στο ψεύδος; Τουλάχιστον τώρα, αφού ράγισε το είδωλο, δεν θα κρύβεται άλλο από τον εαυτό του».

                                (Αρθρο του Γ. Παπαδόπουλου από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)