Όταν οι άλλοι έτρεχαν ενώ εσύ πήγαινες με την όπισθεν

«Το μακρινό 2009 η Ελλάδα ήταν η 32η χώρα παγκοσμίως στο Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα ανά κάτοικο (σε ισοτιμία αγοραστικής δύναμης) με 29.690 ευρώ. Την ίδια χρονιά ο κάτοικος της Λιθουανίας είχε 18.480 ευρώ (62% της αγοραστικής δύναμης του μέσου Έλληνα), της Πολωνίας είχε 18.700 ευρώ (και αυτός στο 62% περίπου), της Εσθονίας είχε 19.870 ευρώ (στο 70% περίπου) και της Τσεχίας ήταν στα 25.600 ευρώ (στο 86% του μέσου Έλληνα).

Ας δούμε πως είναι τα πράγματα τώρα που βρήκαμε την «Ιθάκη» μας και βγήκαμε από τα μνημόνια αφού παλέψαμε σαν τα λιοντάρια με τους Κύκλωπες και τους Λαιστρυγόνες. 

Για το 2017 η Ελλάδα κατρακύλησε 12 θέσεις και βρέθηκε στην 44η θέση με 27.820 ευρώ. Αλλά αυτό ήταν εν πολλοίς αναμενόμενο, το πιο ενδιαφέρον είναι να δούμε κάποιες από τις χώρες που μας προσπέρασαν. Η Λιθουανία βρέθηκε στα 31.030 (παρουσιάζοντας αύξηση 68% σε σχέση με το 2009), η Πολωνία στα 28.170 (αύξηση κατά 50%), η Εσθονία στα 31.000 ευρώ (αύξηση κατά 56%) και η Σλοβακία στα 31.360 ευρώ με αύξηση κατά 37% από το 2009. 

Όλες ήταν χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, οι οποίες έτρεχαν όσο καιρό εμείς πηγαίναμε προς τα πίσω. Ας δούμε ποιο ήταν το «καύσιμο» που τις τροφοδότησε.

Αυτό το φθινόπωρο 640 ρομπότ μαζί με 2.800 εργαζόμενους θα τη αναλάβουν δράση στο νέο εργοστάσιο της Jaguar Land Rover (JLR) που θα ξεκινήσει να λειτουργεί στη Νίτρα της Σλοβακίας. Τα υπό κατασκευή αυτοκίνητα θα «ταξιδεύουν» σε ένα διάδρομο μήκους 3.900 μέτρων μόλις για 2 ημέρες μέχρι να ολοκληρωθεί η συναρμολόγηση τους. Η κατασκευή της μονάδας κόστισε 1,4 δισ. ευρώ και θα μπορεί να δίνει ένα Land Rover Discovery κάθε 2 λεπτά. 

Η JLR είναι ο τελευταίος κατασκευαστής αυτοκινήτων που μετακόμισε στη Σλοβακία, η Volkswagen είχε κάνει το βήμα 27 χρόνια πριν και την ακολούθησαν η KIA και η PSA. Όλοι μαζί παράγουν στις εγκαταστάσεις τους στη Σλοβενία περισσότερα από 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα το χρόνο, τα περισσότερα ανά κάτοικο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Η JLR εξέτασε 30 με 40 χώρες πριν επενδύσει στη Σλοβακία με το Μεξικό, για παράδειγμα, να έχει φθηνότερους εργαζόμενους και (μέχρι τώρα τουλάχιστον) καλύτερη πρόσβαση στην αμερικανική αγορά. 

Όμως η Νίτρα κέρδισε στο τέλος, είναι δίπλα σε ένα υπερσύγχρονο αυτοκινητόδρομο αλλά και η χώρα έχει μια εντυπωσιακή αλυσίδα εφοδιασμού, με περισσότερα από 300 εργοστάσια που κατασκευάζουν εξαρτήματα αυτοκινήτων.Αυτό το εργοστάσιο δίνει μια πολύ καλή εξήγηση για το αναπτυξιακό μοντέλο της Σλοβακίας, αλλά και των άλλων χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ γενικότερα. Η ανάπτυξη βασίστηκε στις ξένες επενδύσεις και τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες. 

Η ένταξη στην ΕΕ διευκόλυνε τη ροή κεφαλαίων από τα δυτικά στα ανατολικά. Βέβαια, οι αγοραστές των προϊόντων που παράγονται φθηνά εκεί βρίσκονται στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Τέλος, υπάρχει μεγάλη κρατική υποστήριξη στους ξένους επενδυτές. Πέρσι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε έλεγχο για το αν τα 125 εκατ. ευρώ που πήρε η JLR από τη σλοβακικό κράτος αποτελούν παραβίαση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων. 

Τέτοιου είδους κίνητρα είναι πολύ συνηθισμένα στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ και έτσι οι επενδυτές «τρέχουν» στις ειδικές οικονομικές ζώνες άκρως γοητευμένοι από τις φορολογικές ελαφρύνσεις. Αυτό το αναπτυξιακό μοντέλο είχε μεγάλη επιτυχία τα τελευταία 20 χρόνια, το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα ανά άτομο στην Τσεχία είναι πλέον πολύ κοντά σε εκείνο της Ισπανίας».

                (Απόσπασμα άρθρο του Θ.Παναγόπουλου από την ΑΤΗensvoice)