Περί επιχειρημάτων... συνέχεια

Στην Ελλάδα μας αρέσει ο διάλογος, και μάλιστα «από μηδενική βάση». Είναι ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος για να μην κάνουμε τίποτα, για να αποφύγουμε να πάρουμε αποφάσεις και να αναλάβουμε τη ευθύνη της επιλογής μας. Έχουμε δε ανακαλύψει και τα κατάλληλα επιχειρήματα για αυτό, που χρησιμοποιούνται από σχολιαστές στο διαδίκτυο και από δημοσιογράφους στα ΜΜΕ...

5. Το «επιχείρημα» των άλλων χωρών

Γιατί να επιτραπεί το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές στην Ελλάδα, όταν ακόμα στη Νορβηγία δεν επιτρέπεται; Γιατί να αρθούν οι περιορισμοί στο ιδιοκτησιακό των φαρμακείων, όταν η Γερμανία έχει και η ίδια περιορισμούς; 

Γιατί να δώσουμε τα αεροδρόμιά μας ή τα λιμάνια μας σε ιδιώτες να τα διαχειριστούν, όταν μέτοχος της εταιρίας που αναλαμβάνει είναι το Δημόσιο άλλης χώρας; Γιατί να επιτραπεί η πώληση μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων σε σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα, όταν σε 10 από τις 28 χώρες τις Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν κάποιου είδους περιορισμοί; 

Είναι χρήσιμο να μελετάμε τι κάνουν οι άλλες χώρες και μπορεί κάποιες φορές να υιοθετούμε τις πρακτικές τους – δεν χρειάζεται να ανακαλύπτουμε κάθε φορά τον τροχό. Αλλά το βασικό κριτήριο θα πρέπει να είναι τι είναι καλό για την Ελλάδα· εξάλλου, υπάρχουν παραδείγματα χωρών για όλα τα γούστα (18 από τις 28 χώρες της Ε.Ε. επιτρέπουν την πώληση μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων εκτός φαρμακείων). Το πρόβλημα είναι ότι στην Ελλάδα πολύ συχνά ταυτίζουμε το συμφέρον της χώρας με το συμφέρον συγκεκριμένων ομάδων, συνήθως θορυβωδών και με ισχυρές πολιτικές προσβάσεις – των φαρμακοποιών, των δημοσίων υπαλλήλων, των οδηγών ταξί, των φορτηγατζήδων, των δικηγόρων, των συμβολαιογράφων κ.ά. Και προτάσσουμε την ελληνική ιδιαιτερότητα γιατί, τελικά, μερικά πράγματα «στην Ελλάδα δεν γίνονται».

6. Το «επιχείρημα» της υποκειμενικότητας

Αδελφό «επιχείρημα» με αυτό της μισθωμένης πένας, συνίσταται στο να κατηγορείται κάποιος για υποκειμενικότητα. Παραβλέπεται βέβαια πάντα το γεγονός ότι δεν υπάρχει αντικειμενικό στην ανθρώπινη άποψη, στην έκφραση γνώμης. Αντικειμενικές είναι μόνο οι φωτογραφίες και τα βίντεο, από τη στιγμή όμως που αρχίζει η ερμηνεία των εικόνων (της πραγματικότητας) η υποκειμενικότητα ξεκινά. Όλοι έχουμε βιώματα, αισθήματα, πολιτικές πεποιθήσεις, γνώσεις που μας καθορίζουν. Είναι ουτοπικό να περιμένουμε αντικειμενικότητα από οποιονδήποτε στην έκφραση γνώμης.

Επίσης, παρά τη σχετική πρόβλεψη του κώδικα δεοντολογίας των δημοσιογράφων, είναι αδύνατον να υπάρχει πλήρως αντικειμενική ενημέρωση από μία μόνο πηγή. Η σειρά με την οποία παρουσιάζονται οι ειδήσεις, ο χρόνος και ο χώρος που τους αφιερώνεται, η επιλογή για το ποιες θα παρουσιαστούν, όλα εμπεριέχουν υποκειμενικές επιλογές, ακόμα και αν δεν συνοδεύονται από σχόλια και κοσμητικά επίθετα. Για αυτό και στις δημοκρατίες είναι σημαντική η πολυφωνία στην ενημέρωση. Αυτή ακριβώς δηλαδή που επιδιώκει να περιορίσει η κυβέρνηση με τον νόμο για τα ΜΜΕ που ψήφισε πρόσφατα.

7. Το «επιχείρημα» του φασισμού και (bonus) το «επιχείρημα» του νεοφιλελευθερισμού

Αυτά είναι τα επιχειρήματα ad hominem που πετούν την μπάλα όχι μόνο στην εξέδρα, αλλά και εντελώς έξω από το γήπεδο. Αν δεν ασπάζεσαι την κρατούσα οπτική των πραγμάτων, είσαι φασίστας. Αν δεν θέλεις να συνεχίσεις μία κουβέντα, το ίδιο. Αν δεν ενδιαφέρεσαι να ακούσεις μία γνώμη, επίσης (φασίστας είσαι όταν απαγορεύεις την έκφραση της γνώμης, όχι όταν δεν σε ενδιαφέρει). Στη ροή των σχολίων κάτω από ένα άρθρο, κάτω από μία «αιρετική» ανάρτηση στο FB, είναι ζήτημα χρόνου να εμφανιστεί αυτό το «επιχείρημα». 

Η λέξη έχει χάσει το νόημά της. Ο φασισμός είναι πολύ συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία, που έχει στην Ελλάδα αρκετούς υποστηρικτές και εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο. Δεν είναι όμως φασίστες όλοι αυτοί με τους οποίους διαφωνούμε, όσο έντονη κι αν είναι η διαφωνία. Η κατάχρηση της λέξης αφαιρεί από τη δύναμή της και αδρανοποιεί τις αντιδράσεις μας. Σε λίγο δεν θα βλέπουμε τον φασισμό εκεί όπου πραγματικά υπάρχει – ο κίνδυνος είναι υπαρκτός, καθώς το επίπεδο ζωής της μεσαίας τάξης υποβαθμίζεται και τα άκρα εμφανίζονται ελκυστικά.Όσο για το νεοφιλελευθερισμό, στην Ελλάδα τουλάχιστον δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ και δεν έχει συγκροτημένη πολιτική έκφραση. Δεν υπάρχει.

Την επόμενη φορά που θα διαβάζετε, θα σχολιάζετε κάτω από ένα άρθρο, θα παρακολουθείτε ή θα συμμετέχετε σε μία κουβέντα, παρατηρήστε όταν χρησιμοποιούνται αυτά τα επιχειρήματα που δεν βοηθούν στην πρόοδο των θεμάτων. Επισημάνετέ τα. Κι αν θέλετε, προσπαθήστε προσωπικά να συμβάλετε δημιουργικά».

           (Απόσπασμα άρθρου της  Γ.Πανοπούλου από την ATHENS VOICE)