Στρεβλές αντιλήψεις...

  

«Μόνο που τα παιδιά δεν είναι ενήλικοι και αν κάτι είναι σίγουρα άγονο, αυτό είναι η αξίωση ενήλικων αντιδράσεων από αυτά. Οι αυστηροί κανόνες και οι κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασής τους δεν είναι κομμάτια κάποιου σαδιστικού παιχνιδιού εις βάρος των μαθητών, ούτε παράγωγα ενήλικης τεμπελιάς που προωθούνται ως σχολικές πολιτικές ελλείψει μιας πιο δημιουργικής οδού. 

Οσο κι αν υπολείπεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα στον τομέα της δημιουργικότητας, η σκέψη πως η διαπαιδαγώγηση επαφίεται αποκλειστικά σε αυτήν, ότι οι διδακτικές ώρες θα ήταν μια αλυσίδα ψυχαγωγικών συνεδριών αν γινόμασταν λίγο πιο πνευματώδεις και σπλαχνικοί, είναι μια τρομακτική πλάνη. 

Η αλήθεια είναι ότι για όποιον θέλει να εξελιχθεί, σε όποια ηλικία κι αν είναι, η πειθαρχία, η σοβαρότητα και η οργάνωση είναι αδιαπραγμάτευτες αρχές. Οποιος λοιπόν λέει στα παιδιά ότι η μάθηση διεκπεραιώνεται χωρίς την παραμικρή πίεση, χωρίς κόπο και χωρίς συμμόρφωση σε κανόνες, τους λέει ψέματα. Οποιος, δε, το λέει στους διδάσκοντες είναι σαν να τους ειρωνεύεται· σαν να μην έχει ιδέα από παιδιά.

Οσοι αντιτίθενται στην επιβολή και στην εφαρμογή κανόνων στα σχολεία, παρουσιάζοντας ως αφόρητους καταναγκασμούς στοιχειώδεις μαθητικές υποχρεώσεις, πέραν του ότι υποτιμούν τα ίδια τα παιδιά και την ανθεκτικότητά τους (είναι τόσο τρομερή η απαίτηση να μην ασχολούνται με το κινητό εν ώρα μαθήματος και να μην κάνουν –υπερβολικά πολλές– κοπάνες;), κλείνουν τα μάτια και σε ό,τι παραλαμβάνουν οι εκπαιδευτικοί. 

Δεν ευθύνονται οι τελευταίοι για συνήθειες και ήθη που οι μαθητές κομίζουν ως προίκα από το σπίτι τους· δεν μπορούν στα στενά σύνορα της τάξης τους να ανατρέψουν συστήματα ιδεών, αυτοπροσδιορισμού και συμπεριφοράς καλλιεργημένα και εμπεδωμένα στο οικογενειακό περιβάλλον. 

Το θέμα, επομένως, δεν είναι μόνο τι οφείλει να είναι το σχολείο για τα παιδιά (λιγότερο ή περισσότερο ελαστικό, για παράδειγμα) αλλά και τι μπορεί να είναι. Σίγουρα δεν μπορεί να είναι πεδίο εκτόνωσης οικιακής κακομαθησιάς· σίγουρα δεν μπορεί να διαμορφώνεται ανάλογα με τις ορέξεις των μαθητών. Χωρίς κανόνες δεν υπάρχει σχολείο· χωρίς αυστηρότητα, δεν υπάρχουν κανόνες.

Ας μην προσποιούμαστε όμως ότι η διένεξη είναι αμιγώς πολιτική. Για κάποιους, η διαρκής κολακεία της «νεολαίας», όποιο κι αν είναι το διακύβευμα κάθε φορά, είναι ένας εγωιστικός αυτοσκοπός. Με αυτόν τον τρόπο διατηρούν τη θέση τους σε μια κυρίαρχη δομή που χαρίζει πόντους σε όποιον παριστάνει τον φίλο των νέων με τον ευκολότερο τρόπο, σε όποιον δηλαδή τους λέει ναι σε όλα, ταυτίζοντας την ευεργεσία με το ενδοτικό κανάκεμα. 

Η έκπληξη, πάντως, είναι για τους αφελείς. Ετσι έχουν τα πράγματα, γιατί αυτή είναι η νοσηρή κληρονομιά της Μεταπολίτευσης στην παιδεία: η στρεβλή αντίληψη πως ό,τι μας ζορίζει είναι απορριπτέο· η πεποίθηση πως ό,τι μας θέτει όρια θέλει το κακό μας».

          (Απόσπασμα άρθρου του Άρη Αλεξανδρή από την  ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)