Στις διαδρομές του «δεν πληρώνω»...

«Π​​ώς θα οριζόταν η «εισιτηριοδιαφυγή»; Πέρα από το προφανές νόημα της λέξης, τι μπορεί να οδηγεί στη λαθρεπιβίβαση; Ποια εσωτερική ανάγκη, δηλαδή, ωθεί έναν πολίτη που χρησιμοποιεί τα ΜΜΜ να μην καταβάλει το αντίτιμο για τη μετακίνησή του; Προφανώς το θέμα δεν είναι, στη βάση του, οικονομικό. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να πληρώσουν αλλά δεν είναι η πλειονότητα. Μάλιστα, θα διακινδύνευα την αυθαίρετη κρίση ότι αυτός που πραγματικά δυσκολεύεται οικονομικά κάνει τα αδύνατα δυνατά για να ανταποκριθεί στο τίμημα του 1,40 ευρώ (με τις εξαιρέσεις), το οποίο έχει θεσπίσει η πολιτεία.

Αρα ποιοι αυθαιρετούν, παρανομούν για την ακρίβεια, και γιατί; Ο τζαμπατζής είναι άποψη, είναι στάση, είναι η εκ του ασφαλούς γλώσσα που βγάζουμε στην εξουσία, οι καρποί του «δεν πληρώνω». Η «εισιτηριοδιαφυγή» είναι η τζάμπα μαγκιά, που έχει τις ρίζες της στις πιο παράλογες εκφάνσεις του ατομικισμού που εμφανίζεται σαν αντισυστημισμός. Θα είχε ενδιαφέρον –αν δεν ήταν πληκτικά αναμενόμενο– να ακούσει κανείς τα επιχειρήματα ενός τζαμπατζή. Δεν χρειάζεται πολλή φαντασία: το φαύλο κράτος που κλέβει, να πληρώσουν οι πλούσιοι, τι κάνει για εμάς ώστε να είμαστε εμείς εντάξει απέναντί του, και άλλα συναφή, όχι υποχρεωτικά με το ίδιο λεξιλόγιο.

Χθεσινό ρεπορτάζ της «Κ», της Αλεξάνδρας Κασσίμη, επισήμανε την «εκτίναξη της εισιτηριοδιαφυγής» που οδηγεί τις εταιρείες των αστικών συγκοινωνιών σε επικίνδυνα διογκωμένα ελλείμματα. Ως αιτίες της εκτίναξης αναφέρονται η κατάργηση του σώματος εθελοντών - ελεγκτών (ας θυμηθούμε το μπούλινγκ που έχουν δεχτεί οι ελεγκτές, τη βία και τη στοχοποίηση που έχουν υποστεί), οι επιθέσεις κατά του εξοπλισμού των ΜΜΜ, η καθιέρωση της νοοτροπίας ασυδοσίας από το κίνημα του «δεν πληρώνω», η αδράνεια του υπουργείου Υποδομών. Σύμφωνα με τα απολογιστικά στοιχεία των ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες) για το 2015 οι ζημίες μετά φόρων ανέρχονται σε 78,2 εκατ. ευρώ, έναντι 36,4 εκατ. ευρώ το 2014. Οι λειτουργικές ζημίες άγγιξαν τα 32,6 εκατ. ευρώ (!) έναντι 2,75 εκατ. ευρώ το 2014. Η διαφορά ιλιγγιώδης.

«Σύμφωνα με πρόχειρες εκτιμήσεις», αναφέρει το ρεπορτάζ, «η εισιτηριοδιαφυγή κυμαίνεται μεταξύ 40 εκατ. ευρώ και 60 εκατ. ευρώ ετησίως, τα οποία θα μπορούσαν να καλύψουν μέρος της μαύρης τρύπας των συγκοινωνιακών φορέων». Η απλή λογική, του μη ενασχολούμενου με τις οικονομικές επιστήμες, λέει, πως για να καλυφθεί η «μαύρη τρύπα» την οποία ορισμένοι προκαλούν, κάποιοι άλλοι θα κληθούν να πληρώσουν. Μπορεί και να χρειαστεί να αυξηθεί η τιμή του εισιτηρίου και ο φαύλος κύκλος να συνεχίζεται αενάως.  Το  «έξυπνο  εισιτήριο» θα αποτελέσει λύση στο πρόβλημα; Θα το περιορίσει ασφαλώς αλλά δεν θα το εξαλείψει.

Ψιλά γράμματα για τον λάθρα επιβαίνοντα το κόστος της πράξης του. Αυτός να «τιμωρήσει» θέλει το «σύστημα», αν το ψυχικό κενό του αναφέρεται στον πατέρα, σύμφωνα με εκλαϊκευμένη ψυχαναλυτική ερμηνεία.

Κι ακόμη θα προσθέταμε ότι πίσω από την επιθετικότητα κρύβεται φόβος και πίσω από τον φόβο, μίσος... Ομως η θεραπεία απαιτεί τόσο χρόνο που, πρακτικά, δεν θα βοηθούσε καθόλου τις ΣΤΑΣΥ.  Είναι δε, μάλλον ανέφικτη  για τόσο μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Μήπως οι πολιτικές αποφάσεις θα μπορούσαν να δράσουν πιο άμεσα, φέρνοντας και αποτελέσματα; Την εξαετία της κρίσης ο «αντισυστημισμός» πολύ αναλύθηκε και εξίσου πολύ υποστηρίχθηκε από το πολιτικό σύστημα, πρωτοστατούντος του ΣΥΡΙΖΑ. Εχει έρθει η ώρα του ταμείου, στην οποία δεν συσσωρεύονται μόνο ελλείμματα οικονομικά αλλά και συμπεριφοράς. Η τζάμπα επιβίβαση συνυπάρχει στο ίδιο όχημα με τα τζάμπα λόγια, τους τζάμπα λεονταρισμούς και τα τζάμπα συνθήματα. Η επιβίβαση γίνεται εύκολα με «δεν πληρώνω» και αγωνιστικούς χαιρετισμούς. Στην αποβίβαση όμως τίποτα δεν είναι ίδιο».

                                 (Άρθρο της Μ.Κατσουνάκη από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)