Διεθνής ρευστότητα...

«Το βασικό χαρακτηριστικό της διεθνούς σκηνής σήμερα είναι η ρευστότητα που προκαλείται από την έλλειψη σταθερών. Το φαινόμενο προέκυψε με την κατάρρευση και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και του κομουνιστικού μπλοκ στο τέλος της δεκαετίας του ’80 και στην αρχή της δεκαετίας του ΄90, όταν ο κόσμος άρχισε να μεταλλάσσεται περνώντας από διάφορες φάσεις με μεγάλη ταχύτητα. 

Η παγκοσμιοποίηση, η ανάδειξη νέων μεγάλων οικονομικών δυνάμεων, η πτώση κοσμικών καθεστώτων στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, τα γεγονότα που προκαλούν μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, ο ρόλος των λεγόμενων ανατολικών χωρών στην Ευρώπη, η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας δημιούργησαν νέα δεδομένα και πολλές ανατροπές. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τη συνέχεια, αλλά είναι σαφές ότι η αστάθεια κλιμακώνεται, τόσο στο εσωτερικό διαφόρων χωρών όσο και στις διακρατικές σχέσεις. Προφανώς θα απαιτηθεί χρόνος μέχρις ότου βρεθούν νέες ισορροπίες.

Για όποιον χρειάζεται συγκεκριμένες αναφορές για να πεισθεί, στην Ασία οι γείτονες της Κίνας (Ιαπωνία, Βιετνάμ) αντιμετωπίζουν με δέος τις προσπάθειες του Πεκίνου να επιβάλει την ισχύ του στην περιοχή. Λίγο πιο πέρα, οι σχέσεις της Ινδίας με το Πακιστάν βρίσκονται πάντα σε τεντωμένο σχοινί, με το δεύτερο να παραδέρνει μεταξύ ακραίου ισλαμισμού και συνεπειών από τη διαρκή αναταραχή στο Αφγανιστάν. Στη Μέση Ανατολή η ένταση αφανίζει χώρες (Συρία), διατηρεί σε κατάσταση αποσύνθεσης όμορες (Ιράκ), πυροδοτεί και πυροδοτείται από την αντιπαλότητα σιιτών - σουνιτών (Ιράν - Σαουδική Αραβία), απειλεί κάποιες άλλες (Αίγυπτο), με αποκορύφωμα την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους με όλες τις γνωστές συνέπειες όχι μόνο στην περιοχή, αλλά και στη Δύση. Ταυτόχρονα, το Παλαιστινιακό δεν ηρεμεί και η Βόρεια Αφρική (Λιβύη, κυρίως) βρίσκεται σε ανάλογο αναβρασμό.

Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει τον αντίκτυπό της στην Τουρκία, που επίσης δοκιμάζεται από αστάθεια εξαιτίας εσωτερικών προβλημάτων (Κουρδικό) και επειδή η Αγκυρα ακολούθησε πολιτική εμπλοκής στη Μέση Ανατολή. Χωρίς να παραγνωρίζονται οι επιπτώσεις από τη γειτνίασή της με τη Συρία (πρόσφυγες). Η Ευρώπη από την πλευρά της περνάει από κρίση σε κρίση και με τα προβλήματα να ανακύπτουν το ένα μετά το άλλο. Προβλήματα οικονομίας, Brexit, μεγάλης έξαρσης δεξιού και αριστερού εθνικολαϊκισμού, με ενίσχυση των φυγόκεντρων τάσεων από το ένα έως το άλλο άκρο της ηπείρου. 

Επιπλέον ζει με τον φόβο της ισλαμιστικής τρομοκρατίας, αντιμετωπίζει με αμηχανία και χωρίς κοινή πολιτική τα προσφυγικά κύματα από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική, την Ασία, εξαρτάται από τις διαθέσεις της Τουρκίας, κινδυνεύει να παρασυρθεί σε θερμή σύγκρουση στην Ουκρανία, μπήκε σε περίοδο ψυχρών σχέσεων και αλληλοκυρώσεων με τη Ρωσία. Οι οιωνοί δεν είναι καλύτεροι για το υπόλοιπο του 2016, όπως και για το 2017, ιδιαίτερα αν η Λεπέν κερδίσει τις εκλογές στη Γαλλία.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ηγετική δύναμη της Δύσης έχει τα δικά της προβλήματα ενόψει των εκλογών του Νοεμβρίου. Πιεσμένες από την παγκοσμιοποίηση, οι μάζες των μικρομεσαίων λευκών συσπειρώνονται γύρω από τον Ντόναλντ Τραμπ, παρά την εμφανή ασυναρτησία που τον διακρίνει, και χωρίς να πτοούνται από τις αντιδράσεις του αμερικανικού κατεστημένου, που είναι σαφές ότι δεν μπορεί να ανεχθεί έναν αλλοπρόσαλλο άνθρωπο ως αρχηγό του κράτους. Το πιθανότερο είναι ότι θα εκλεγεί η Χίλαρι Κλίντον, αλλά ούτε αυτή η εκδοχή καθησυχάζει. 

Η πολιτική προϊστορία της και το γεγονός ότι στον κύκλο της υπάρχουν αρκετοί νεοσυντηρητικοί «ιέρακες» προκαλούν φόβους επεμβάσεων και εντάσεων, ιδιαίτερα με τη Ρωσία, όπου και εκεί έχει αναπτυχθεί ένας ιδιότυπος ορθόδοξος εθνικισμός. Ταυτόχρονα, πάντως, θα πρέπει να ασχοληθεί με τη δυσφορία των μέσων Αμερικανών με το κατεστημένο της χώρας τους. Φυσικά, οποιαδήποτε πρόβλεψη για το τι θα συμβεί αν εκλεγεί ο Ντόναλντ Τραμπ είναι αδύνατη.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πολιτική και οικονομική εικόνα του πλανήτη δεν είναι καλή στη σημερινή συγκυρία. Πολλοί θεωρούν ότι δεν υπάρχουν πια μεγάλοι ηγέτες, ωστόσο είναι τέτοια η πολυπλοκότητα των σχέσεων, τόσο γρήγορες οι εξελίξεις και τέτοια η ταχύτητα της τεχνολογίας, ιδιαίτερα με τον αποφασιστικό ρόλο που παίζουν οι διάφορες μορφές του Διαδικτύου, που είναι πολύ δύσκολη η εμφάνιση ηγετών μεγάλου βεληνεκούς και συνέχειας. Ακόμη περισσότερο, τα προβλήματα και οι αντιδράσεις θα πολλαπλασιάζονται όσο καθυστερεί η αναδιάρθρωση (reset) του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος».

                                    (Άρθρο του Αγγ.Στάγκου από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)